top of page

Шингил барг ўрар қурти (Lobesia botrana)

ялпи тутиш ва зараркунанда мавжудлигини аниклаш (мониторинг) учун «Гилос пашшаси» феромон туткичлари

Tortricidae_-_Lobesia_botrana
reportajes_20102015_3
images
2468

Шингил барг ўрар қурти

 

Лобезия ботрана, одатда узум хашароти деб аталадиган, асосан узум боглари учун муҳим зараркунанда ҳисобланади. Европа хос бўлиб, у Шимолий Америка ва Осиё каби турли минтақаларга тарқалди.

Лобезия ботрана ҳақида қизиқ фактлар:
 

  1. Ҳаёт Цикли: Узум хашароти мурокаб ҳаёт циклини ўз ичидан олади, йил давомида бир неча авлодлар пайдо бўлади. Катта ургогчи уз тухумларини узум тўпларига қўяди ва личинкалар (гогаллар) ривожланаётган узумлар устида овқатланиб, жиддий ҳосил зарарига сабаб бўлиши мумкин.

  2. Қишлоқ хўжалигига Тасири: Босқинчиликлар узум етиштирувчилар учун иқтисодий йўқотишларга олиб келиши мумкин, бу ҳосил ва сифатты пасайтиради. Личинкалар овқатланиш хусусиятлари узумларни қандли инфекция ва бошқа касалликларга янада сезгир қилади.

  3. Аниқлаш: Катта Лобезия ботрана хашаротларининг ажралиб турadigan кулранг-браун қанотлари бор, бу уларни барглар ёки узум тўпларида дам олиб турганда аниқлаш имконини беради.

  4. Бошқариш Стратегиялари: Интеграцияланган зараркунда бошқарув (IPM) стратегиялари бу зараркунданини назорат қилишда жуда муҳимдир. Бу мониторинг, биологик назорат агентлари ва атроф-муҳитга зарар етказмаслик учун аниқ инсектсидлар қўллашни ўз ичидан олиши мумкин.

  5. Барқарорлик: Лобезия ботрана бир нечта бошқарув чораларига мослашиш қобилияти билан танилган, бу эса етказиб беришларинисамарали назорат учун доимий мониторинг ва мослаштирилган бошқарувни талаб этади.


Лобезия ботрана ҳақида тушунча ҳосил қилиш узум бог'ларини етиштириш учун жуда муҳим, айниқса, у вино саноатини таҳдид остига қўйадиган ҳудудларда.


Ишлаш принципи.

Ишлаш принципи (услуби) – феромон хидини сезган эркак капалаклар уя томонга учиб келади ва ёпишкок катламга епишиб колади ва улади. Натижада вояга етган капалаклар тухум куйишга улгурмайди (бир дона вояга етган капалак 100-200 тагача тухум куяди). Вояга етган эркак капалакларни аста секинлик билан улиб кетишини окибатида ургочи капалакларда тухум куйиш имконияти колмайди.


Туткичларни кулланилиши.

Корхонамиз "OSIYOHIMIMPORT" MCHJ "Шингил барг ўрар қуртини " феромон тутқичлари ( лот. Lobesia botrana) ни ишлаб чикаради . Ушбу феромон тутқич узум зараркундаси "Шингил барг ўрар қуртини" мониторингини олиб бориш ва унга карши кураш чора тадбирларини муддатини белгилаш учун қўлланилади. Бир гектарга 3 донадан 5 донагача тутқич қўлланилади. Шингил барг ўрар қуртини синтетик жинсий  феромони таъсир этувчи модда сифатида ишлатилади.

 

Феромон моддасини кимёвий формуласи : транс-7-цис-9-додецен-1-ил ацетат. Бир дона диспенсерга бир миллиграмм феромон моддаси сингдирилган. Феромон туткични комплекти куйидагилардан иборат:

- бир дона синтетик жинсий феромон моддаси сингдирилган диспенсер-капсула;

- бир дона ҳимоя катламли клейли картон-вкладиш, ўлчами 19×20 си ранги оқ;

- бир дона сарик рангли плассмассали -Delta- русумли феромон уйчаси. 

Сақлаш шароитлари.
 
Диспенсерларни +3°С - +5°С хароратда саклаш керак. Кадогидан куллашдан олдин очилади.Ишлатилган феромон туткичлар утилизация килинади.


Синтетик феромонлардан фойдаланишда техника хавсизлиги коидалари.

Хашоратларнинг синтетик жинсий феромонлари атроф мухит ва инсонлар учун мутлако безарар. Феромон капсулаларини ишлаб чикарувчини кадокларида +3°С - +5°С хароратда саклаш лозим.
Феромон капсуларинини уяга жойлашда ва уни алмаштиришда бир марталик салафан ёки латекс кулкопларидан фойдаланиш керак. Феромон туткичлар бир дона уя (корпус), ёпишкок елим суртилган ламинацияланган картон когоз ва феромон моддаси сингдирилган капсулалардан диспенсерлардан иборат.
               
Куйидаги расмларда феромон туткичларни йигиш схемаси келтирилган. Уяни ясаш учун картон когозини синик чизиклари буйича букланади ва учбурчак шаклига келтирилади. Махсус тешиклари оркали ип утказилиб иккита жойидан богланади. Феромонли капсулалар (диспенсер) ингичка симга богланиб уянинг тепа кисмини уртасида жойлашган ингичка текиш оркали ички кисмига осиб куйилади. Сунгра уяга епишкок елимли ламинацияланган картон когоз жойланади. Тайер булган уяни усимликдан 15-20 см баландрокка егоч туткичга осиб куйилади. Клейли когоз хашоратлар билан тулгач, уни дархол янгисига алмаштирилади. Феромон диспенсерлари яроклик муддати тугаганда сунг алмаштирилади.
 
Феромон диспенсерларини ишлаш муддати турлича ва хар бир тур учун алохидакурсатилган. Феромон туткичи кулланилгандан кейин клейли когоз-вкладиш екиб утилизация килинади, уйча яроксиз холга келганида оддий хужалик чикитлари каби утиизация килинади, уйча ярокли булса бир еки бир неча мавсум ишлатилиши мумкин. Феромон диспенсери атроф мухитга зарарсиз ва у хужалик чикиндиларидек утилизация килинади.

Корхонамиз ушбу туткични : Ts-18718488-05:2021 - техник шартлар асосида ишлаб чикаради. Ишлаб чикарилган феромон тутқичлари Тошкннт вилоятини Паркент туманида ва бошқа худудларда кенг қўлланилди.

Instruction.png
bottom of page