top of page

Кўпхур барг ўрар курти (Argyrotaenia Ijungina)

ялпи тутиш ва зараркунанда мавжудлигини аниклаш (мониторинг) учун «Гилос пашшаси» феромон туткичлари

Argyrotaenia_ljungiana
6915_02
images-2
Ephestia-parasitella-unicolorella-a-adult-b-c-d-larva-e-overwintering_Q320

Кўпхур барг ўрар қурти
 

Argyrotaenia ljungiana — одатда Ljungiana мўйи ёки тортицид мўйи деб аталади ва Тортицидлар оиласига мансуб бир тўртқичи мўйи туридир. Қисқача ва қизиқарли маълумот:

  1. Кўриниш: Бу мўйи ўзининг ажойиб, ранг-баранг қанотлари билан ажралиб туради. Олдинги қанотлари кўпинча қаҳваранг, крем ва сариқ ранглар билан безатилган бўлиб, бу мўйини атрофдаги муҳитга мослашишга ёрдам беради.

  2. Ҳаёт муҳити: Argyrotaenia ljungiana турли хил муҳитларда учрайди, масалан, ўрмонлар ва боғларда. Улар ҳар хил муҳитга мослашган.

  3. Хавфсизлик: Кўпчилик тортицид мўйилар каби, Ljungiana кечқурун фаолдир. Улар асосан кеча пайдо бўлиб, овқатланади ва жинсий фаолият кўрсатади.

  4. Ҳаёт цикли: Argyrotaenia ljungianaнинг ҳаёт цикли тухум, гўна (кўкала), пупа ва катта ҳолатлардан иборат. Гўналари кўпинча турли хил хост ўсимликларда овқатланади, бу уларни агрономик муҳитда қашшоқ қилишга олиб келиши мумкин.

  5. Экологик роль: Улар ўз экосистемаларида опрашиш ва турли ёввойи ҳайвонлар учун овқат сифатида хизмат қилади, бу уларнинг муҳитларидаги мувозанатни сақлашга ёрдам беради.


Ишлаш принципи.

Ишлаш принципи (услуби) – феромон хидини сезган эркак капалаклар уя томонга учиб келади ва ёпишкок катламга епишиб колади ва улади. Натижада вояга етган капалаклар тухум куйишга улгурмайди (бир дона вояга етган капалак 100-200 тагача тухум куяди). Вояга етган эркак капалакларни аста секинлик билан улиб кетишини окибатида ургочи капалакларда тухум куйиш имконияти колмайди.


Туткичларни кулланилиши.

Корхонамиз Ватанимиз худудида карантин объекти хисобланган- Кўпхур барг ўрар қурти ( рус. Многоядная , или гребневая листовертка) , лот. "Argyrotaenia Ijungina" ни феромон тутқичларини ишлаб чикардик. Таъсир этадиган модда- зараркунандани синтетик жинсий феромони бўлиб қуйидаги моддадан иборат - цис-11-тетрадецен-1- ил ацетат ( cis-11-tetradecen-1-il acetate). Феромон туткични комплекти куйидагилардан иборат:

- бир дона синтетик жинсий феромон моддаси сингдирилган диспенсер-капсула;

- бир дона ҳимоя катламли клейли картон-вкладиш, ўлчами 19×20 см, ранги оқ;

- бир дона сарик рангли плассмассали -Delta- русумли феромон уйчаси. 

Бир дона капсула -диспенсерга бир миллиграмм синтетик жинсий феромон моддадаси сингдирилган. Мониторинг учун бир гектар узимзорга 3 тадан 5 тагача туткич қўйиш тавсия этилади.

Тошент вилояти ва бошқа худудларда ўтказилган синовларда ушбу зараркунандани йўқлиги аниқланди.



Сақлаш шароитлари.
 
Диспенсерларни +3°С - +5°С хароратда саклаш керак. Кадогидан куллашдан олдин очилади.Ишлатилган феромон туткичлар утилизация килинади.


Синтетик феромонлардан фойдаланишда техника хавсизлиги коидалари.

Хашоратларнинг синтетик жинсий феромонлари атроф мухит ва инсонлар учун мутлако безарар. Феромон капсулаларини ишлаб чикарувчини кадокларида +3°С - +5°С хароратда саклаш лозим.
Феромон капсуларинини уяга жойлашда ва уни алмаштиришда бир марталик салафан ёки латекс кулкопларидан фойдаланиш керак. Феромон туткичлар бир дона уя (корпус), ёпишкок елим суртилган ламинацияланган картон когоз ва феромон моддаси сингдирилган капсулалардан диспенсерлардан иборат.
               
Куйидаги расмларда феромон туткичларни йигиш схемаси келтирилган. Уяни ясаш учун картон когозини синик чизиклари буйича букланади ва учбурчак шаклига келтирилади. Махсус тешиклари оркали ип утказилиб иккита жойидан богланади. Феромонли капсулалар (диспенсер) ингичка симга богланиб уянинг тепа кисмини уртасида жойлашган ингичка текиш оркали ички кисмига осиб куйилади. Сунгра уяга епишкок елимли ламинацияланган картон когоз жойланади. Тайер булган уяни усимликдан 15-20 см баландрокка егоч туткичга осиб куйилади. Клейли когоз хашоратлар билан тулгач, уни дархол янгисига алмаштирилади. Феромон диспенсерлари яроклик муддати тугаганда сунг алмаштирилади.
 
Феромон диспенсерларини ишлаш муддати турлича ва хар бир тур учун алохидакурсатилган. Феромон туткичи кулланилгандан кейин клейли когоз-вкладиш екиб утилизация килинади, уйча яроксиз холга келганида оддий хужалик чикитлари каби утиизация килинади, уйча ярокли булса бир еки бир неча мавсум ишлатилиши мумкин. Феромон диспенсери атроф мухитга зарарсиз ва у хужалик чикиндиларидек утилизация килинади.

Корхонамиз ушбу туткични : Ts-18718488-05:2021 - техник шартлар асосида ишлаб чикаради. Ишлаб чикарилган феромон тутқичлари Тошкннт вилоятини Паркент туманида ва бошқа худудларда кенг қўлланилди.

Instruction.png
bottom of page