top of page

ГИЛОС ПАШШАСИ (RHAGOLETIS CERASI)

ялпи тутиш ва зараркунанда мавжудлигини аниклаш (мониторинг) учун «Гилос пашшаси» феромон туткичлари

Gilos pashshasi1.jpg
Gilos pashshasi3.jpg
Gilos pashshasi5.jpg
Gilos pashshasi6.jpg
Без названия (1).jfif
Gilos pashshasi4.jpg
Gilos pashshasi2.jpg

Гилос пашшаси.

Гилос пашшаси ( лат. Rhagoletis cerasi ) - рангли канотлилар оилласига мансуб булиб, Гилос ва олча меваларининг ашаддий кушандасидир. Хаво харорати +15... +20 даражага етгандан бошлаб гилос пашшаси уча бошлайди. Май ойларида ургочи гилос пашшаси узининг 60-150 донагача ок сарик рангли эллипсимон тухумларини хар бир меванинг устига куйиб чикади. Киска муддат ичида тухумлардан сегментсимон ярим шаффоф думбок личинкалар ривожланиб чикади. гумбак холатига ута бошлайди. Гумбакланиш даври 7-8 ойни ташкил этади. Вояга етган гилос пашшаси безарардир.


Улар кишлагандан сунг учиш даврида олча ва гилос дарахтларининг шарбатлари билан озикланади. хакикий зарарни уларнинг тухумларидан хосил булган личинкалар келтиради. Личинкалар хаёт даври двомида меваларни ширин ва юмшок жойларини ейди ва уларни зарарлайди ,окибатда мевалар чирийди ва яроксиз холга келади.Шу йусинда гилос пашшаси личинкалари хосилни 90 % гача йук килиши мумкин Айникса жанубий минтакаларда Тилос пашшаси купрок зарар келтиради, чунки хаво харорати юкори булган улкаларда улар куп тухум куяди. Мевалар пишиб тугаганидан сунг ,личинка куртлар ерга тушади ва 10-15 Oм, чукурликда гумбаклайди ва шу ерда кишлайди. Цилос пашшаси богларда мавжудлигини вактида аниклаш (мониторинг) ва уларга даршивактида курашиш лозим. Бунинг учун богбонларга корхонамизда ишлаб чикарилган Личинкалар 3 хафта давомида яшайди ва кейин Гилос ва олча мевалари учун -феромон туткичларидан фойдаланишни тавсия этамиз. 

Ишлаш принципи.

Ишлаш принципи (услуби) – феромон хидини сезган эркак капалаклар уя томонга учиб келади ва ёпишкок катламга епишиб колади ва улади. Натижада вояга етган капалаклар тухум куйишга улгурмайди (бир дона вояга етган капалак 100-200 тагача тухум куяди). Вояга етган эркак капалакларни аста секинлик билан улиб кетишини окибатида ургочи капалакларда тухум куйиш имконияти колмайди.

Туткичларни кулланилиши.

Богларда Гилос пашшаси мавжудлигини аниклаш учун 1 га майдонга 1-2 комплект реромон тукин бппасига тутиш учун 35-40 комплект феромон туткич куйиш максадга Мувофик булади. Феромон туткичлардан фойдаланиш йурикномаси 1- иловада


Курашни биологик усули – трихаграммани куллаш яхши натижа беради. Зараркунанда популяцияси купайиб кетганда кимёвий интексицидлар кулланилади.  Феромомн туткичлар №1чи иловага караб йигилади. Туткич усимликдан 15-20 см баландликда ва 1,5-2,0 м гача усимликни усишига караб осиб борилади, 2,0 мдан баландга кутарилмайди. Туткич буйича, феромонли диспенсер, клейли когоздан иборат. Феромон диспенсер таъсир этиш муддати очик далада 1,5-2 ой, епик майдонлар ва исик хоналарда 2,0-2,5 ой. Диспенсерлар муддати утиши билан янгисига алмаштирилади. Клейли когоз капалаклар билан тулиши билан янгисига алмаштирилади. Туткич ишлатилгандан кейин зараркунанда капалагини клейли когоз екиш йули билан, колган ташкил этувчилари оддий хужалик чикиндилари билан утилизация (нобуд) килинади. Феромон моддали диспенсерни бир марталик полиэтилен ёки латекс кулкоплари билан ушлаш керак.

Сақлаш шароитлари.


Диспенсерларни +3°С - +5°С хароратда саклаш керак. Кадогидан куллашдан олдин очилади.Ишлатилган феромон туткичлар утилизация килинади.

Синтетик феромонлардан фойдаланишда техника хавсизлиги коидалари.

Хашоратларнинг синтетик жинсий феромонлари атроф мухит ва инсонлар учун мутлако безарар. Феромон капсулаларини ишлаб чикарувчини кадокларида +3°С - +5°С хароратда саклаш лозим.

Феромон капсуларинини уяга жойлашда ва уни алмаштиришда бир марталик салафан ёки латекс кулкопларидан фойдаланиш керак. Феромон туткичлар бир дона уя (корпус), ёпишкок елим суртилган ламинацияланган картон когоз ва феромон моддаси сингдирилган капсулалардан диспенсерлардан иборат.

               

Куйидаги расмларда феромон туткичларни йигиш схемаси келтирилган. Уяни ясаш учун картон когозини синик чизиклари буйича букланади ва учбурчак шаклига келтирилади. Махсус тешиклари оркали ип утказилиб иккита жойидан богланади. Феромонли капсулалар (диспенсер) ингичка симга богланиб уянинг тепа кисмини уртасида жойлашган ингичка текиш оркали ички кисмига осиб куйилади. Сунгра уяга епишкок елимли ламинацияланган картон когоз жойланади. Тайер булган уяни усимликдан 15-20 см баландрокка егоч туткичга осиб куйилади. Клейли когоз хашоратлар билан тулгач, уни дархол янгисига алмаштирилади. Феромон диспенсерлари яроклик муддати тугаганда сунг алмаштирилади.


Феромон диспенсерларини ишлаш муддати турлича ва хар бир тур учун алохидакурсатилган.Феромон туткичи кулланилгандан кейин клейли когоз-вкладиш екиб утилизация килинади, уйча яроксиз холга келганида оддий хужалик чикитлари каби утиизация килинади, уйча ярокли булса бир еки бир неча мавсум ишлатилиши мумкин. Феромон диспенсери атроф мухитга зарарсиз ва у хужалик чикиндиларидек утилизация килинади.

Instruction.png
bottom of page